De etymologie van bruid, bruidegom, bruiloft en huwelijk

De etymologie van bruid

In het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) staat bij het lemma bruut (bruyt) na de eerste betekenis verloofde, jonggehuwde vrouw: '- Ook in vergelijkingen, waarin evenwel het punt van vergelijking niet altijd duidelijk is, zoodat men zich zelfs afvraagt of men hier wel altijd hetzelfde woord bruut voor zich heeft. Zeer mogelijk is het, dat er een ander woord bruut geweest is, waarvan wij de eigenlijke beteekenis nog niet kennen.' Daarna volgen er 8 citaten. Het Etymologisch woordenboek van het Nederlands: 'De etymologie is hoogst onduidelijk.' In het Etymologisch woordenboek staat niet meer de naar de vorm mogelijke herkomst van het ww. bruien en het suffix -de: hij/zij die bruit, bespringt. Het is hetzelfde woord als het Engelse bird, Oudengels brit, vogel dus, of afgerichte valk. Dit past zeer wel in de zojuist genoemde citaten. Enerzijds wordt de bruut omzichtig geleid als in een processie, anderzijds komen de ridders uitgetogen als een bruut, dus in harnas en met helm zoals de valk met kap op. 'Si ghingen .. hare sake .. soe ghestadelike ane .., ghelikerwijs als liede die riden ende een bruut voor hen vueren, Heelu 4899.' 'Doe voeren die drie coninghen uut ghetoghelike als een bruut, Troyen f. 66b.' De oudste betekenis is afgerichte valk (met of zonder kap), die later is overgegaan op pasgetrouwde vrouw, toen ook bruidegom zijn huidige betekenis kreeg. In het gotisch bruþ-faß, dat bruidhouder,valkhouder, bruidegom betekent. Faß betekent hier dus vatter, houder en niet man, zoals verondersteld.

In het WNT vinden we ook de geestelijke, mystieke opvatting (betekenis B). In de omgeving van een oud kerkhof of op een lijkwade kunnen wij de bruid Christi als valk op de hand zien. Zo in het Camposanto Monumentale in Pisa (dit is een begraafplaats van 1360) Maestro del Trionfo della Morte Il Falconiere. Wij zien dus Christus met zijn bruid, de valk:

En ook op een lijkwade van Sint Lazarus, wiens lijkkist c. 1200 uit Klein Azië in Frankrijk (Autun) ingevoerd werd. Wij zien een ruiter met valk op de hand. Ook de lijkwade van Sint Servaas heeft een dergelijk patroon.

De etymologie van bruidegom

'Het eerste woorddeel is bruid. Het tweede deel -gom betekent mens.', aldus het Etymologisch woordenboek. Zowel man als vrouw waren van oudsher bruidegom, bruidsmens, toen de huidige betekenis van bruid nog niet bestond. Het Germaanse huwelijksritueel moet zowel man als vrouw met valk op de hand hebben laten zien.

Filips de Schone en Isabella van Portugal op hun bruiloft in 1430 met valk op de hand.


De etymologie van bruiloft

Het Etymologisch woordenboek: 'Gevormd uit bruid en -locht/-loft 'loop'.' Het woord betekende oorspronkelijk de bruid, de valk lochten, in de lucht laten gaan. In de lucht slaat de valk zijn prooi, het beeld, waarin seksualiteit wordt weergegeven en dat boven elke Minnetuin te vinden is.


De etymologie van huwelijk

Het Etymologisch woordenboek: 'Oude samenstelling uit de stam van het werkwoord huwen en een Proto-Germaans woord laik 'spel, sprong'.' Maar ik zeg dat het woord huwelic, houwelic, hiwelic is samengesteld uit houwen of hyen (het huidige heien) 'slaan' en laic 'spel'. Het woord huwelijk betekent dus oorspronkelijk slaspel, de valk die zijn prooi in de lucht slaat, een seksueel beeld. Hetzelfde beeld als bij bruiloft.